Po raz pierwszy w Polsce i Europie można zobaczyć dzieła Jerzego Zalszupina - wybitnego polskiego architekta i projektanta, który po wojnie wyjechał do Brazylii i tam stał się ikoną modernistycznego designu. Wystawa „Warszawa - São Paulo - Warszawa” jest dostępna od 6 września do 19 października 2025 roku w Willi Gawrońskich przy Al. Ujazdowskich 23.
Geniusz z polskimi korzeniami
Jerzy Zalszupin urodził się w 1922 roku w Warszawie, w żydowskiej rodzinie. To właśnie w Polsce po raz pierwszy zetknął się z książką ilustrowaną rysunkami Le Corbusiera. Jak sam wspominał, moment ten stał się dla niego olśnieniem. Miał wówczas zaledwie 15 lat i poczuł, że architektura stanie się jego życiową drogą.
Wybuch II wojny światowej zmusił go do ucieczki z kraju. Jak później mówił, przeżył dzięki „szeregowi cudów”. W 1939 roku wraz z rodziną schronił się w Rumunii, gdzie ukończył studia architektoniczne na uczelni w Bukareszcie. Po wojnie próbował wrócić do Polski, aby odnaleźć matkę, ale po potwierdzeniu jej śmierci wyjechał do Francji. Tam nie pozostał długo - pragnął uciec od zniszczonej wojną Europy.
Nowy rozdział życia rozpoczął w São Paulo, gdzie przyjął imię Jorge, symboliczny gest przynależności do nowej ojczyzny. Mimo to nigdy nie zapomniał o swoich polskich korzeniach, które pozostały integralną częścią jego tożsamości.
Uznana kariera w Brazylii
Do Brazylii Zalszupin przybył w 1949 roku i rozpoczął pracę w biurze architektonicznym prowadzonym przez rodaka, Lucjana Korngolda. Już dwa lata później założył własne studio oraz manufakturę mebli - L’Atelier. Zafascynowany brazylijskim modernizmem oraz egzotycznymi gatunkami drewna, tworzył meble łączące palisandrowe konstrukcje z chromowanym metalem, skórą i tkaniną. W latach 60. eksperymentował również z tworzywami sztucznymi, wypracowując miękkie, organiczne kształty.
Dzięki temu jego projekty szybko zdobyły uznanie, czyniąc go jedną z czołowych postaci „złotego wieku” brazylijskiego designu i architektury. W 1962 roku Zalszupin został zaproszony przez Oscara Niemeyera do projektowania mebli do gmachów rządowych nowo powstającej stolicy, Brasílii. Do dziś ikoniczne pozostają takie jego realizacje jak fotel Presidencial czy biurka z drewna jakarandy.
Powrót do domu i prezentacja dorobku
Wystawa „Warszawa - São Paulo - Warszawa” to pierwsza tak pełna prezentacja twórczości Zalszupina w Polsce i Europie. Zwiedzający będą mogli zobaczyć około 30 jego projektów - od ikonicznego fotela Dinamarquesa, przez stoliki Petalas, aż po minimalistyczne siedziska i sofy. Ekspozycja obejmuje także wózek do herbaty inspirowany dzieciństwem w Polsce, oryginalne szkice, fotografie oraz dokumenty związane z działalnością firmy L’Atelier.
Ważnym elementem wystawy jest również prezentacja prywatnej przestrzeni Zalszupina - Casa Zalszupin, jego domu w São Paulo, który obecnie funkcjonuje jako muzeum, archiwum i centrum edukacyjne.
Chcieliśmy przywrócić pamięć o wybitnym architekcie i projektancie, którego pragniemy odkryć na nowo dla polskiej publiczności i przypomnieć szerokiemu gronu światowych odbiorców. To wielka premiera tej jesieni, nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Moim celem jest to, aby Warszawa stała się stolicą nowoczesnego rzemiosła i designu, a tego typu wydarzenia trwale zmieniły obraz postrzegania tych dwóch dziedzin sztuki, które są na stałe wpisane w nasze kulturowe dziedzictwo - mówi Katarzyna Jordan, założycielka Fundacji Visteria, organizatorka wystawy
Spuścizna Jerzego Zalszupina
Wystawa powstała we współpracy z Lissą Carmoną i firmą ETEL, która opiekuje się spuścizną Zalszupina.
Poznaliśmy Jorgego w 1998 roku. Miał wtedy 76 lat i wycofywał się już z aktywności zawodowej. Spokojny, powściągliwy, ale z błyskiem w oku, był gotowy na następny, ważny krok. Z tego spotkania narodziła się współpraca, która przywróciła do życia nie tylko ikoniczne meble, ale rozbudziła też na nowo jego kreatywność. Jorge znów zaczął projektować, tworzyć nowe obiekty. W roku 2008, po prawie czterdziestu latach od narysowania ostatniego mebla, zaprojektował fotel Veronica, nazwany tak na cześć starszej córki - wspomina Lissa Carmona
Darmowe wejściówki
Wystawa jest czynna od wtorku do niedzieli w godzinach 12:00-19:00, a wstęp jest darmowy. Wskazane jest jednak zarezerwowanie wejściówek na stronie Visteria Foundation. Wydarzenie jest częścią szerszej inicjatywy Fundacji Visteria, mającej na celu promocję polskich twórców zarówno lokalnie, jak i na arenie międzynarodowej.
Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.
Komentarze opinie