62 Urodziny Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej

W 1949 r. zakończyła się budowa trasy W-Z, sztandarowej inwestycji rządu Bieruta zapatrzonego w stalinowską koncepcję obudowy zniszczonej wojenną pożogi Warszawy. Po zakończeniu prac przy trasie W-Z, władze PRL, zamierzały stworzyć w stolicy coś na wzór moskiewskiej ulicy Gorkiego. Inwestycja otrzymała nazwę Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM). W Biurze Planowania Rozwoju Warszawy, pod czujnym okiem władz, zdecydowano poszerzyć ulicę Marszałkowską przez wyburzenie zachowanych po Powstaniu Warszawskim, domów po stronie zachodniej na odcinku od ulicy Królewskiej do Koszykowej. Do dziś nie jest jasne, dlaczego komuniści zrezygnowali z dalszego poszerzania Marszałkowskiej na odcinku pomiędzy placami Konstytucji i Unii Lubelskiej. Pozostawiono przedwojenną szerokość ulicy. Znając mentalność komunistycznych kacyków a także stosunek do kościoła katolickiego, trudno sobie wyobrazić by nagle zmiękło serce Bieruta i postanowił zachować praktycznie w całości zabudowę pl. Zbawiciela ze stojącym tam kościołem. Efektem tego megalomańskiego projektu było stworzenie niekorzystnej przestrzennej kościoła Najświętszego Zbawiciela, odsuniętego na prawo od osi ulicy Marszałkowskiej. Znalazł się szaleniec w osobie Jana Knothe, który w jednym ze swoich projektów zakładał zburzenie wież świątyni. Również nie broni się argument, że urzędnikom żal było wyburzyć stosunkowo licznie zachowane z zawieruchy wojennej kamienice. Pamiętamy, co zrobiono z domami przy Marszałkowskiej i innych ulicach, które zostały zaanektowane pod pałac Stalina na pl. Defilad. Jedna z teorii, która niestety nie ma potwierdzenia w dokumentach mówi, że decydującą rolę w uratowaniu pl. Zbawiciela odegrał człowiek legenda, Stanisław Jankowski ps. Agaton. Cichociemny, w Powstaniu Warszawskim dowódca plutonu „Agaton” w batalionie „Pięść”. W 1946 r., powrócił z Anglii do Polski i zatrudnił się w Biurze Odbudowy Stolicy.  Pracę tę wykonywał w Pracowni Urbanistycznej Warszawy przekształconej w Biuro Planowania Rozwoju Warszawy, do 1977 roku. W tym okresie był współautorem m.in. Trasy W-Z i MDM. Do dziś nie wiadomo i pozostaje to zagadką, dlaczego Agatona ominęły stalinowskie represje i władze dopuściły człowieka z takim życiorysem do swoich sztandarowych inwestycji i to w czasie gdy każdy pojmany Cichociemny był niezwykle cenną zdobyczą dla Urzędu Bezpieczeństwa.

Zaniechanie poszerzenia Marszałkowskiej w kierunku południowym zostało zerekompensowane budową nowej ulicy – Waryńskiego. W rejonie ulic Koszykowej i Pięknej powstał plac, który w swoim założeniu miał pełnić rolę stacji końcowej dla pochodów pierwszomajowych. Władze postanowiły nadać inwestycji nazwę Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, by w sposób jednoznaczny podkreślić jej przeznaczenie. Projekt zakładał budowę tej swoistej pocztówki socrealizmu wzdłuż ulicy Marszałkowskiej od ul. Wilczej do placu Unii Lubelskiej. Na szczęście z niewiadomych do dziś powodów do końca nie zrealizowano w całości projektu. Inwestycji nadano propagandowy rozgłos pod hasłem  „Lud wejdzie do Śródmieścia”. 

22 lipca 2014 r., minie 62 lata od hucznie obchodzonego otwarcia MDM-u. Podobno jest to okazja, by szesnastu współorganizatorów stworzyło kilkadziesiąt punktów programu świętujących tą bardzo kontrowersyjną inwestycję realnego socjalizmu pod swojsko brzmiącą nazwą „Przygoda na MDM-ie”.

Impreza odbędzie się 20 lipca, w niedzielę w godzinach 11.00 – 22.00, na pl. Konstytucji i na pl. Zbawiciela. Szczególnie ta ostatnia lokalizacja wzbudza ogromne kontrowersje. Przypomnijmy, że od jakiegoś czasu trwają przepychanki z gejowską tęczą. Teraz dojdzie świętowanie czegoś co można jednoznacznie zakwalifikować, jako architektoniczne barbarzyństwo, będące piewcą minionej czerwonej epoki. Nie wszyscy wiedzą, ale przypomnę, że granit wykorzystany na fasadach budynków przy placu Konstytucji pochodzi ze zburzonych podobnych architektonicznie obiektów co MDM,  hitlerowskich Niemiec . No cóż świętujmy, tylko co?

1. KAWIARNIANA GRA MIEJSKA "LUDZIE MDM-U": Groole, MiTo, Kawiarnia Konstytucja, Piękna Mery, Plan B, Biblioteka na Koszykowej, Saffron Spices, Kredkafe.
Godziny: 12:00 – 17:00

Zasady gry:
a. Od godziny 11:00 pobierz mapę miejsc/program wydarzenia na placu pikniku.
b. Między 12.00 a 17:00 odwiedź wszystkie miejsca biorące udział w grze i w każdej z nich wykonaj proste zadanie związane z MDM-em. Za każde wykonane zadanie otrzymasz podpis lub pieczątkę na mapie. Adresy kawiarni znajdziesz na mapie rozdawanej w czasie pikniku oraz na dole tej strony.
c. Po odwiedzeniu wszystkich miejsc przyjdź z mapą na teren pikniku na pl. Konstytucji (na stoisko Grooli) i odbierz nagrodę gwarantowaną (książkę ufundowaną przez Mazowiecki Instytut Kultury oraz kartę zniżkową ważną rok do wszystkich lokali gastronomicznych biorących udział w grze).
d. Zostaw kontakt do siebie i przyjdź o godzinie 17.15 na losowanie nagród na teren pikniku na pl. Konstytucji.

2. STREFA LEŻAKOWANIA I STREFA GASTRONOMICZNA
11:00 - 22:00 - strefa gastronomiczna: Groole, Saffron Spices, jednodniowa cukiernia „Piotruś”, Kawiarnia Konstytucja, MiTo.
Będzie kilkadziesiąt leżaków i wspólny stół dla wszystkich.

3. WARSZTATY
11:00 – 14:00 - warsztaty pieczątek z ziemniaka, Groole (skwer pikniku pl. Konstytucji).
11:00 – 18:00, Street Art na pl. Zbawiciela + lemoniada, Plan B (skwer pod Planem B).
11:00 – 16:00, warsztaty etnograficzne dla dzieci dotyczące przestrzeni i aranżacji MDM-u, Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna (skwer pikniku pl. Konstytucji).
12:00 – 13:00 – Kaori Sawada – składanie papieru czyli praktyczne origami – naczynia z papieru. Warsztat (pl. Konstytucji 4).
12:00 – 14:00 - otwarty cupping na świeżym powietrzu z prezentacją alternatywnych metod parzenia kawy: chemex, drip, aeropress, oraz degustacja kaw z czołowych europejskich palarnii, Ministerstwo Kawy (ul. Marszałkowska 27/35).
13:00 – 14:00 – Spółdzielnia MaM – breloki z filcu. Po tych zajęciach Twój pęk kluczy już nigdy nie będzie wyglądał tak samo. Warsztat (pl. Konstytucji 4)
14:00 – 15:00 – cuda z balonów, warsztaty dla dzieci czyli od balonika do kwiatka i konika. Warsztat (pl. Konstytucji 4).
14:00 – 16:00 – „Legendy kulinarne PRL” - jak samemu zrobić kisiel. Pokażemy jak domowym sposobem ugotować owocowy kisiel. Będzie można go samemu wykonać i samemu zjeść! Groole (skwer pikniku pl. Konstytucji).
15:00 – 19:00 warsztaty robienia biżuterii, Las Rąk (skwer pikniku pl. Konstytucji).
Warsztaty plastyczne dla dzieci, Biblioteka m.st. Warszawy (ul. Koszykowa 26).
Warsztaty, Biblioteka m.st. Warszawy (skwer pikniku pl. Konstytucji).

4. WYSTAWY
Maria Rostocka, Socreal.
Wernisaż o godzinie 19:00, MiTo (ul. Waryńskiego 28).

5. KIERMASZE
11:00 - 22:00 - Wakacyjny Kiermasz Książek. Książki na wakacje w wielkiej przecenie. Literatura non-fiction, reportaże, rozmowy, biografie, literatura dla dzieci i młodzieży, MiTo (skwer pikniku pl. Konstytucji).
Od 11:00 - Kiermasz rękodzieła, biżuterii, Las Rąk (skwer pikniku pl. Konstytucji).
Od 11:00 - "Praga Gada: O Wojnie" – stoisko z komiksem, Biblioteka m.st. Warszawy (skwer pikniku pl. Konstytucji).

6. DZIAŁANIA
11:00 – 22:00, Schronisko Książek – regał z darmowymi książkami, Biblioteka m.st. Warszawy (skwer pikniku pl. Konstytucji).
11:00 – 16:00 – akcja „Dymki”, Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna (skwer pikniku pl. Konstytucji).
11:00 - 22:00 - zbieramy Legendy Kulinarne PRL–u czyli znane z dzieciństwa, młodości przepisy na to jak zrobić coś z niczego. Przepisy zbieramy na stoisku Grooli lub u "Kobiety pracującej" rozdającej w zamian za nie deficytowy towar (czyli papier toaletowy ‘Serwus’). Najciekawszy przepis nagrodzimy obiadem w Groolach (w czasie losowania nagród gry kawiarnianej). Warto zatem już teraz porozmawiać z rodziną, przypomnieć sobie proste przepisy i przyjść na piknik z gotowym pomysłem! Groole (skwer pikniku pl. Konstytucji).
11:00 - 17:00 - gry w kapsle, klasy i gumę, Kredkafe (Al. Wyzwolenia 14).
12:00 – gimnastyka przy muzyce z lat ’60, Stowarzyszenie Rozwój w Biały Dzień (skwer pikniku pl. Konstytucji).
15:00 – potańcówka przy akordeonie (skwer pikniku pl. Konstytucji).
20:00 – koncert

7. SPACERY
Wycieczka z przewodnikiem I, Biblioteka m.st. Warszawy
Wycieczka z przewodnikiem II, Martyna Obarska
Spacer dla rodzin z dziećmi, Inicjatywa Ciekawi Warszawy oraz Kredkafe.

8. DEBATY
17:30 „Miasto i religia” – debata magazynu W Punkt, Pracownia Duży Pokój (ul. Koszykowa 24/12)